Zoeken
Verslavingsarts: “Een verslaving gaat eigenlijk altijd om het ontvluchten van de realiteit”
Verslavingsarts en regiebehandelaar bij Hervitas vertelt over erfelijkheid, het effect van verslaving op je brein en het herstellen ervan.
Wat houdt jouw functie bij Hervitas in?
“Als verslavingsarts en regiebehandelaar doe ik samen met de directeur van Hervitas de intake van nieuwe cliënten. Hier schatten we de ernst en mate van een game- of gokstoornis in en bepalen dan gezamenlijk of een behandeling voor gok- of gameverslaving kansrijk is. Als patiënt hiermee akkoord is en er geen contra-indicaties zijn (een reden of omstandigheid om een behandeling niet te starten), plannen we meteen een zorgtraject in dat binnen drie weken start.
Tijdens die zorg zie ik onze cliënten in iedere geval drie keer en verder zo vaak als nodig is.
Het is hier heel kleinschalig en laagdrempelig dus ik kom ze tegen in de wandelgang en maak dan even een praatje. We hebben ook een psychiater die meekijkt- en denkt. Gaat het de goede kant op met iemand? Hoe werkt de eventuele medicatie? Is er extra aandacht nodig?
Als een cliënt klaar is met de behandeling kijken we samen of iemand de individuele behandeldoelen heeft gehaald en of er nog iets extra’s nodig is. Dat geven we dan aan de huisarts door.”
Kun je iets vertellen over verslaving. Is het erfelijk?
“Uit onderzoek blijkt inderdaad dat een verslaving voor ongeveer 50% genetisch is bepaald. Maar, dat wil niet zeggen dat het ook altijd tot uiting komt. De omstandigheden waarin iemand opgroeit, hebben een grote impact. Is dat in een liefdevol, warm en veilig gezin met uitdagingen en kans om zich te ontwikkelen? Of krijgt iemand te maken met scheidende ouders, vele verhuizingen en huiselijke problemen?”
Kan iedereen verslaafd raken?
“In principe wel, al heb je met verslavingsproblematiek in je familie dus wel een grotere kans. Verslaving is wat dat betreft een heel eerlijke niet-discriminerende ziekte. Iedereen kans verslaafd raken, wat voor sekse, opleiding of kleur je ook hebt. Alle verslavingen zijn gedragsproblemen. Het is een manier om de realiteit te ontvluchten.
Onder gokkers lijken het overigens wel meer mannen te zijn. Dat komt waarschijnlijk omdat vrouwen het langer kunnen maskeren. Dat zien we hier ook. Van alle cliënten is 75% man en 25% vrouw. Maar met de vrouwen die hier behandeld worden, is dan wel veel aan de hand. Ze hebben bijvoorbeeld hoge schulden of zijn met justitie in aanraking geweest.
Sowieso duurt het lang voordat mensen met een verslaving aan de bel trekken, gemiddeld 10 jaar. Velen proberen eerst te minderen of het te beheersen. Dat lukt niet iedereen.”
“Gemiddeld duurt het 10 jaar voordat iemand met een verslaving aan de bel trekt”
Wat voor effect heeft een verslaving op je brein?
“Je kunt het op een normale scan (nog) niet zien, maar verslaving is een progressieve hersenziekte. Een ziekte van het beloningscentrum, waarbij je gewend en verslaafd raakt aan dopamine. Het wordt steeds erger. Je moet het zo zien: als je van Den Haag naar Amsterdam rijdt kun je de A44 of de A4 nemen. Als je altijd de A4 neemt en er staat opeens file, dan neem je niet automatisch de andere route. Zo werkt dat met je hersenen en verslaving ook. Het is een groot banensysteem.
Het goede nieuws is: het kan wel tot stilstand komen. Daar is wel maar één oplossing voor: definitief stoppen. Want ook al heb je 10 of 20 jaar die rit niet gemaakt, als je niet nadenkt, pak je toch weer de oude en vertrouwde route.”
Kun je weer nieuwe banen aanleggen?
“Ja dat kan zeker. Kijk maar na iemand die een hersenbloeding heeft gehad. Na ongeveer 14 maanden oefenen kunnen er duurzaam nieuwe banen zijn aangelegd. Iemand die niet meer kon praten, slikken of bepaalde lichaamsdelen gebruiken kan dat uiteindelijk wel weer.
Met een verslaving leren wij cliënten andere gedragingen aan. We maken ze bewust van onbewuste processen. Wat je gebeurt er in mijn hoofd voordat ik het besluit neem om weer die game of dat online gokspel te spelen?”
Heeft corona nog een effect op het aantal verslaafden?
“Wat wij zien en wat ik weet vanuit mijn netwerk is dat er veel meer jongeren/studenten zijn met wie het op dit moment niet goed gaat. Ze hebben onvoldoende uitlaatkleppen nu ze niet naar school/hun opleiding kunnen en hun sociale leven beperkt is. Ze gaan meer gamen of Netflixen. Qua gokken zie je een duidelijke verschuiving van fysiek naar online gokken. We krijgen 25% meer aanmeldingen en het overgrote deel gokt online. De drempel bij online gokken is veel lager.
Wat kun je doen als iemand in jouw omgeving te veel gokt of gamet?
“Het belangrijkste is om iemand vanuit zorgzaamheid aan te spreken, dus vriendelijk en uitnodigend in plaats van aanvallend. Dat kun je stapje voor stapje doen door bijvoorbeeld eerst eens te zeggen: ‘Goh je zit wel erg veel op je kamer. Waar ben je zoal mee bezig? Kan het zijn dat je te veel tijd besteedt aan…’. Als je er hard ingaat, heeft dat een averechts effect. Bij ons kun je je via de huisarts heel makkelijk aanmelden. Je kunt iemand ook onze gratis zelftest laten doen.”
Leestip: Omgaan met verslaafde; de do’s and don’ts
Waarom richt Hervitas zich alleen op gokken en gamen?
“Game- en gokstoornissen hebben een grote overlap met elkaar. Als je een groep mensen bij elkaar zet die met hetzelfde vraagstuk worstelen, kun je veel sneller de diepte in. Ze herkennen die dynamiek bij elkaar en spreken dezelfde taal. Een drugs- of alcoholverslaving is heel anders.
We werken hier bewust met kleine groepen van maximaal 5 personen. Het is bijna individuele therapie waar de ander in de groep ook veel aan heeft. Het is heel interactief waardoor de behandeling veel effectiever lijkt te zijn. We hebben veel cliënten in de nazorggroepen met wie het goed gaat. We laten dit voordeel van alleen mensen met dezelfde soort verslaving behandelen nu ook onderzoeken door de Universiteit van Utrecht.”